D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
- Kendinizi depresif hissediyorsanız
- Kas ve kemik ağrıları çekiyorsanız
- Kronik yorgunluk ve halsizlikten yakınıyorsanız
- Soğuk algınlığı ve gribe sık yakalanıyor, sürekli üşüyorsanız
- Kilo vermekte güçlük çekiyorsanız
- Gözaltlarınızda morluk varsa
- Güneşten sakınıyor veya yüksek koruma faktörlü güneş kremleri kullanıyorsanız
- Laktoz intoleransı yani süt şekerine hassasiyet gibi sindirim problemleriniz varsa
- Menopoz dönemindeyseniz
- Denge problemi yaşıyorsanız
D VİTAMİNİ NEDİR?
Bilinen 13 vitaminden biri olan D-vitamini aslında gezegenimizde keşfedilmiş en eski hormondur (750 milyon yıldır okyanuslarda yaşadığı tahmin edilen bir mikroorganizma tarafından üretildiği kanıtlanmıştır) Metabolizma tarafından aktif hale getirilen formu DNA’ya doğrudan bağlanabildiğinden aynı zamanda bir hormon olarak kabul edilir.
D Vitamini Ne İşe Yarar?
D vitamininin vücutta birçok önemli işlevi bulunur.
· Kas ve kemik sağlığı için gereklidir. Kalsiyumun böbreklerden emilerek kemik sağlığına katkı sağlar ve osteoporoz engeller.
· Bağışıklık sistemi için önemlidir. Astım, romatoid artrit, crohn hastalığı, Multipl Skleroz (MS) hastalığı gibi immün hastalıkların önlenmesinde rol oynar.
· Normal ve kanser hücrelerinin büyümesini kontrol ederek özellikle kolon ve meme kanseri oluşumunu engeller.
· İnsülin sentezini uyararak tip 2 diyabetin önlenmesinde ve tedavisinde görev alır.
· Cilt sağlığı için oldukça önemli olan D vitamini, sedef hastalığı gibi deri hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
· Kolesterolü düşürerek kalp hastalıklarını engeller.
· Depresyon gibi ruhsal rahatsızlıkların tedavisinde yararlanılır.
· Kan pıhtılaşma faktörlerinin sentezinde görev alır.
D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?
D vitamini en temel kaynağı güneştir. Gereksinim duyulan D vitamininin %90-95’i güneş ışınları sayesinde sentezlenir.
· Somon, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklar,
· kefir, süt, yumurta, tereyağı, yoğurt,
· mantar, brokoli, maydanoz,
· fındık,
· yulaf, ısırgan otu, avokado gibi besinler önemli D vitamini kaynakları olabilir.
D Vitamini Eksikliği Kimlerde Görülür?
- Açık tenli kişiler
- Kapalı ortamda çalışan kişiler
- Yaşlılar
- Beslenme bozukluğu olanlar
- Yüksek faktörlü güneş kremi kullananlar
- Gebe ve emziren kadınlar
- Böbrek hastalığı olan kişiler
- Bağırsak florasının bozulanlar
- Karaciğer hastalığı olanlar
Son araştırmalar D-vitamininden sürekli yoksun kalmanın bazı kanserlere yakalanma riskini artırabileceğine işaret etmektedir.
D Vitamini Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?
D vitaminin serum düzeyinin 12 ng/ml altında olması eksiklik olarak nitelendirilir. Hastada eksikliğin derecesi ve hastanın yaşı ortaya çıkan belirtiler açısından belirleyici olmaktadır. D vitamini eksikliğinin sebep olduğu durumlar şöyledir:
Raşitzm (rikets): Çocuklarda kemikte büyümeyi sağlayan kıkırdak dokunun mineralizasyonun düzgün olmamasıdır. D vitamininin yeterli seviyede olmaması, bağırsaktan kalsiyum emilimini azaltır. Buna bağlı olarak da gelişme döneminde kalsiyum ve fosfor mineralleri yardımıyla kemikleşmesi gereken kıkırdak doku bu dönüşümü gerçekleştiremez. Büyüme duraklar. Uzun kemiklerde eğrilmeler görülür. Riketsin kemik dışında bulguları da vardır. Kandaki kalsiyum konsantrasyonun düşüklüğüne bağlı ciddi sorunlar oluşabilir. Riketsin tanısında kanda kalsiyum, fosfor, ALP (alkalen fosfataz) düzeylerinin ölçülmesi, el bilek grafisi çekilmesi kullanılabilecek yöntemlerdendir. Çocukluk çağında fark edilip tanı koyulması gereken bir hastalıktır. Tedavi edilmediği takdirde kalıcı iskelet deformitelerine, kemik iliğinin yeterli olmamasına bağlı anemi gibi durumlara yol açabilir.
Osteomalazi: Riketsin yetişkin formu gibi düşünülebilir. Kemikte büyüme tamamlandıktan sonra meydana gelen mineralizasyon bozukluklarını kapsar.
Sık enfeksiyon geçirme: D vitamini bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde rol oynadığından eksikliğinde kişi enfeksiyonlara açık hale gelmektedir.
Kemik ve sırt ağrısı: Vitamin D eksikliği olan kişilerde bacak, kaburga ve eklemlerde yer alan kemiklerde ağrı olma ihtimali normale göre artmıştır.
Kemik kaybı: Yaşlandıkça kemik kütlesinde azalma olacağından ilerleyen yaşla birlikte D vitamini ihtiyacı artar. Artan ihtiyaç yeterince karşılanmadığında kemik kaybına yol açar.
Saç dökülmesi: Vitamin ve mineral eksiklerinde sık karşılaşılan bir sorundur.
Kas ağrısı:
Depresyon: D vitamini eksikliğinin depresyonla ilişkili olduğuna dair bazı çalışmalar olsa da henüz kesin bir ilişki gösterilememiştir.
Yorgunluk: Yorgun hissetmenin pek çok sebebi olabilir. Azalmış D vitamini düzeyinin yorgunluğa ve dolayısıyla da hayat kalitesi üzerinde negatif bir etkiye yol açtığı söylenebilir.
YETERLİ D VİTAMİNİ ALIMININ EN İYİ GÖSTERGESİ NEDİR?
Hem besin hem de güneş kaynaklı D-vitamini düzeyinin yeterli olup olmadığının en iyi göstergesi, kandaki “25- hidroksi- kolekalsiferol” adı verilen hormon seviyesini ölçmek, yani “D3-vitamini testi” yaptırmaktır.
D vitamini Sabah Mı Yoksa Akşam Mı Alınmalıdır?
D vitamini takviyesinin doğru zamanda kullanımı için kısıtlı çalışmalar bulunsa da yapılan bazı araştırmalar gece yemeklerden sonra alınan D vitamininin uyku düzenini etkilediğini gösterir. Sabah kahvaltıya eklenen D vitamini takviyesinin daha sonra alınmaya göre daha etkili olduğu görülür. Böylece her sabah kahvaltıdan sonra alınan ve alışkanlık haline getirilen D vitamini takviyesinin rutin olarak kullanımı da sağlanır.