Hemoroid (Basur) Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Türkiye’de en sık görülen hastalıklardan biri olan Halk arasında basur ya da mayasıl olarak bilinen hemoroid, makat çevresindeki toplardamarların gevşemesi ve dışa doğru sarkmasıyla oluşan bir hastalıktır. Can yakıcı olabilen bu hastalık, tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürüyor. Makat bölgesinde ortaya çıkması sebebiyle, toplumda “gizlenen sağlık problemleri” arasında yer alan hemoroid, erken evrede fark edildiğinde basit müdahalelerle tedavi edilebilirken, gizlendiği için ilerleyerek cerrahi işlem gerektirecek hale gelebiliyor. Hastalığın beslenme alışkanlıkları ile de doğrudan ilişkisi bulunuyor. Bu nedenle tedavide gıdalar da önemli bir yer tutuyor.
Hemoroid Nedir?
"Hemoroid nedir?" sorusu, kalın bağırsaktan sonra yer alan anüse ya da makata ait damarlarda var olan problemlerden kaynaklanan hastalık olarak yanıtlanabilir. Bacaklarda bulunan varislere benzer bir hastalık olan hemoroid, anüs ya da makat bölgesinde bulunan damarların büyümesi veya şişmesiyle oluşur. Damar yumakları oluşmasına neden olan hastalıkta zaman zaman damar yumakları anüsten dışa sarkabilir. Bazı vakalarda ise damar yumakları sıkışmaya bağlı olarak kanama yapabilir. Hemoroid, tedavisi olan bir hastalıktır ancak tedavi edilmediğinde zamanla damarların oluşturduğu yumaklar şişme ve tahriş olmanın sonucunda da makatın dışına çıkarak basur memesi olarak adlandırılan yapının ortaya çıkmasına neden olur.Bu durum halk arasında basur veya mayasıl adıyla da bilinir. Hemoroidler iç ve dış hemoroidler olarak ikiye ayrılırlar ve belirtilerine göre dört farklı derecede ölçülürler.
Hemoroid (Basur) Neden Olur?
Eğer aile bireylerinde geçmişte hemoroid (basur) görüldüyse, hemoroid (basur)olma olasılığı artar. Bunun yanı sıra alt rektum bölgesinde fazla basınç kan akışını etkileyerek oradaki damarları şişirebilir.
Bu durum tuvalet yaparken, ağır bir cismi kaldırmaya ya da itmeye çalışırken zorlanınca, obezite nedeniyle vücudun ekstra ağırlık taşımasında, gebelik esnasında büyüyen fetüs uterus damarlarına bastırması durumunda, sürekli düşük lifli bir diyet takip ediliyorsa, egzersizden uzak bir hayat yaşanıyorsa, ya da makat aracılığıyla cinsel ilişkiye girildiğinde ortaya çıkabilir. Çok uzun süreler boyunca pozisyon değiştirmeden ayakta duran ya da oturan kişiler de risk altındadır. Yine uzun süre boyunca geçmeyen ishal ya da kabızlık hemoroid (basur) risk faktörlerini arttırmaktadır. Öksürme, hapşırma ya da kusma var olan hemoroid (Basur) durumunu kötüleştirebilir.
Hemoroid Evreleri Nelerdir?
Basur tedavisi, hastalığın evresine göre farklı şekillerde yapıldığından hemoroid evrelerinin bilinmesi son derece önemlidir. Basur nedir resimli olarak incelendiğinde, bölgedeki sarkmanın şiddeti ve basurun evreleri görülebilir. Hemoroid toplam 4 evreden oluşur:
- 1. Evre: Tuvalet kağıdını kirletecek nitelikte kanama ile karakterize olan 1. evredeki bazı vakalarda, damlama şeklinde basur kanaması da görülebilir. Rektoskopi ile görülebilen hemoroid dokusu çıplak gözle görülmez. Farklı bir deyişle bu evrede hemoroid makat dışına sarkma yapmaz.
- 2. Evre: Hemoroid, dışkılama sırasında dışarı sarkar ve sonrasında kendiliğinden içeri girer. Bu yüzden kişi, basur memesini fark etmeyebilir.
- 3. Evre: Basur memesi olarak tanımlanan oluşum, anüs dışındadır. Ağrıya yol açan hemoroid sıklıkla ödeme yol açar. Basur memesi ancak parmakla itildiğinde anüsün içine girer.
- 4. Evre : Basurun makattan dışarı sarktığı evre olan 4. evrede hemoroid memesi, genellikle büyük ve ıslaktır. Dışkılama sonrasında kişi tam olarak temizlenemez. Buna bağlı olarak kişi sıklıkla iç çamaşırında lekelenmeler görür. Oturma esnasında ağrı oluşabilir.
Hemoroid (Basur) Nasıl Önlenir?
Hemoroid (basur) tedavisi sırasında kullanılan yaşam tarzındaki değişiklik yöntemleri aynı zamanda hemoroidin önlenmesinde de yardımcı olur.
Yiyeceklerin sindirim sisteminden geçişini kolaylaştıran lifli gıdalara öncelik verilmesi önemlidir. Bunun için sebze, meyve, kepekli tahıllar, fındık, kuruyemiş, baklagillerden yararlanılabilir. Daha fazla su içmek kabızlığı önler ve bağırsak hareketlerinde zorlanma riskini azaltır.
Lifli meyve ve sebzelerde de bu durumda yardımcı olabilecek su mevcuttur. Her gün yarım saat yürümek gibi fiziksel aktiviteler hem vücudun hareketliliğini arttıracağı hem de sağlıklı bir kiloyu korumaya yardımcı olacağı için hemoroid (basur) riskini azaltır.
Tuvalete ihtiyaç anında uğramakta gecikmemek önemlidir, beklememek gerekir. Uzun süre tuvalette oturur pozisyonda kalmak hemoroid (basur) riskini arttırıcı bir harekettir ve kaçınılması gerekir.